ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ ΖΑΣΤΟΒΑΣ: ΜΙΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΑ ΙΔΕΑ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΕ ΣΤΟ ΡΑΦΙ.

Γράφει η Θεώνη Παπαδημητρίου.

Η ΖΑΣΤΟΒΑ

Η Ζάστοβα είναι μικρός ορεινός εγκαταλελειμμένος οικισμός του Δήμου Πατρέων. Βρίσκεται στους δυτικούς πρόποδες του Παναχαϊκού, σε υψόμετρο περίπου 650 μέτρων.

Η ονομασία της Ζάστοβας φαίνεται να έχει ξενική προέλευση. Στη θέση της Ζάστοβας έχουν βρεθεί αρχαιότητες της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου. Αναφέρεται ως χωριό στα 1699 σε βενετική κατάσταση χωριών της περιοχής Πατρών. Τον Αύγουστο του 1821 διεξήχθη εκεί μάχη στο πλαίσιο της Επανάστασης του ’21. Ήδη από τα χρόνια της εποχής του Καποδίστρια η Ζάστοβα θεωρείται ακατοίκητος τόπος.

Σημείο αναφοράς της περιοχής αποτελεί το Σανατόριο. Είναι ένα μισοτελειωμένο κτίριο μέσα στο δάσος με υπέροχη θέα στην Πάτρα. Δυστυχώς, ποτέ δεν επιτέλεσε τον σκοπό για τον οποίο ξεκίνησε να κατασκευάζεται, την φιλοξενία Πατρινών που έπασχαν από φυματίωση.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ

Οι έντονες διαμάχες που επικράτησαν στην Πατρινή κοινωνία περί της τοποθεσίας ίδρυσης του Σανατορίου, έδωσαν την ιδέα στον Πατρινό βιομήχανο και μεγαλέμπορο Βασίλειο Μαραγκόπουλο να αναλάβει στις 13 Μαΐου 1936 την πρωτοβουλία σύσκεψης όλων των οργανώσεων της Πάτρας. Η ενέργεια και οι προτάσεις του βρήκαν ανταπόκριση, τόσο µεταξύ των τοπικών φορέων, όσο και από το Υπουργείο Υγιεινής και έτσι το Μάρτιο του 1937, στη θέση «Ζάστοβα», στις πλαγιές του Παναχαϊκού όρους, άρχισε η ανέγερση κτιρίου- νοσοκομείου, το οποίο θα προοριζόταν να λειτουργήσει ως σανατόριο. Η κατασκευή του κτιρίου και του δρόµου έγιναν µε δαπάνες του ίδιου του Β. Μαραγκόπουλου, ο οποίος ήταν από τους µεγάλους ευεργέτες της πόλης των Πατρών. Είναι χαρακτηριστικό του πνεύματος της εποχής ότι ο Βασίλειος Μαραγκόπουλος χρησιμοποίησε για όλες τις εργασίες κατοίκους των γύρω χωριών, τους οποίους πλήρωνε εξ ιδίων.

Το κτίριο στη Ζάστοβα, παρ’ όλο που αποτελούσε για την εποχή του πρωτοποριακό κτίσµα, αφού ο φέρων οργανισµός του ήταν από οπλισµένο σκυρόδεµα, οι δε τοίχοι πλήρωσης από λίθους, δυστυχώς δεν λειτούργησε ποτέ, αφού το 1940 σταµάτησε η αποπεράτωσή του εξαιτίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέµου. Εν τω µεταξύ, το 1944 απεβίωσε ο ευεργέτης Β. Μαραγκόπουλος και µαζί µε το θάνατό του ναυάγησε και η περαιτέρω αξιοποίηση του κτιρίου.

Σήμερα, το κτίριο στη Ζάστοβα ανήκει ιδιοκτησιακά στο Νοσοκοµείο Νοσηµάτων Θώρακος, αλλά έχει, πλέον, παραδοθεί στη φθορά των έντονων καιρικών φαινομένων που υπάρχουν στην περιοχή (υγρασία, άνεµος, χιόνια, κλπ.), καθώς και στην αυθαίρετη περιαστασιακή του χρήση από κτηνοτρόφους ως µαντρί, δεδομένα που το έχουν καταδικάσει, πλέον, σε πλήρη απαξίωση.